Proof

Escrita polo dramaturgo estadounidense David Auburn. Recibiu os premios Tony e Pulitzer de teatro. Estrenouse en Broadway o 23 de Maio de 2000 no Manhattan Theatre Club. Acadáronse as 917 funcións. Levada ao cinema en 2006 como La verdad oculta, dirixida por John Madden.

Personaxes

• Catherine: 25 anos. Universitaria que abandona os estudos para cuidar do seu pai, do que tamén pensa ter herdado a súa xenialidade para as Matemáticas e a súa inestabilidade mental.
• Robert: Nos 50. Pai de Catherine. Matemático famoso que sofre unha longa enfermidade mental ata a súa morte.
• Hal: 28 anos. Matemático, pupilo de Robert.
• Claire: 29 anos. Irmá de Catherine. Vive e traballa, como axente de divisas, en New York.

Esparzo-tempo na obra

A obra transcorre integramente na solaina da casa de Robert e Catherine, en Chicago. Está estruturada en dous actos de catro e cinco esceas, respectivamente. Un par de saltos ao pasado no segundo acto permiten ao público descubrir a realidade de cada personaxe.

Contidos matemáticos

Os diálogos da obra están pragados de referencias explícitas ás Matemáticas: teoría de números, números primos, lóxica, historia das Matemáticas… Pero tamén se tratan outros aspectos mais xerais, mais non por iso menos importantes: a marxinación da muller nas Matemáticas, a posible relación entre locura e xenialidade, o uso de drogas para impulsar a creatividade, o factor da idade no proceso creativo, o estereotipo social do matemático, en que consiste o talento matemático, as Matemáticas nos sistemas educativos actuais,etc. Proof xira arredor dunha muller, Catherine, que representa a todas as mulleres matemáticas que ao longo da historia tiveron que superar todo tipo de atrancos para se adicar ao estudo desta disciplina. A obra ten un compoñente reivindicativo do papel da muller na ciencia pero, sobre todo, transmite unha mensaxe inequívoca de igualdade de capacidade creativa, de talento e de orixinalidade no traballo matemático, das mulleres matemáticas cos homes matemáticos.

• Mulleres nas Matemáticas. A marxinación das mulleres na historia das Matemáticas, simbolízase nas referencias a Sophie Germain.
• Tolería e xenialidade. A historia do matemático premio Nobel de Economía, John Forbes Nash, que sofreu unha esquizofrenia da que se recuperou parcialmente, inspira o personaxe de Robert.
• Drogas e creación. David Auburn recoñece ter introducido o asunto das drogas en relación cos matemáticos tras ler o libro O home que só amaba os números, de Paul Hoffman, unha biografía do matemático Paul Erdös.
• Idade e creatividade. O traballo creativo de máximo nivel é só cousa de xente moza, como defende G. H. Hardy no seu famoso libro Apoloxía dun matemático? O condicionante da idade impregna toda a obra e obsesiona aos personaxes.
• Estereotipo do matema ́tico. Hal amósasenos como contrapunto á imaxe estereotipada do matemático: xenial, pero antisocial, illado, estrafalario e despistado para os asuntos mundanos.
• Talento matemático. Que convirte a unha persoa nun matemático brillante? Os ríxidos sistemas educativos das nosas sociedades potencian ou coartan a creatividade?

Para saber mais

A aventura galega de Proof

A nosa proposta consistiu en representar, cun grupo de estudantes de materias de Matemáticas de varias licenciaturas da Universidade de Vigo, a peza teatral «Proof» (Demostración) do dramaturgo norteamericano David Auburn, premiada en 2001 co Pulitzer de teatro. O obxectivo principal desta experiencia foi contribuir á popularización das Matemáticas amosándo aspectos curiosos, divertidos, culturáis e aplicacións á vida cotiá da nosa disciplina que, normalmente, son totalmente descoñecidos pola xente en xeral. Cremos que a nosa experiencia acadou os obxectivos previstos, a saber: 

• Contribuír á popularización das Matemáticas.
• Divulgar aspectos matemáticos ó público non especializado.
• Experimentar co teatro como instrumento docente.
• Presentar material científico-matemático en lingua galega.
• Utilizar as posibilidades que brindan as Matemáticas, principalmente a súa historia e os seus personaxes sobranceiros, para fins de tipo social: igualdade, discriminación…

A actividade foi coordinada polos profesores do Departamento de Matemáticas.

• Manuel Besada Moráis
• Francisco Javier García Cutrín
• Miguel Ángel Mirás Calvo
• Carmen Quinteiro Sandomingo

O elenco, formado por estudantes da Universidade de Vigo, foi:

• Aroa García González (2° Química): CATHERINE
• Marta González Lagunilla (2° Química): CLAIRE
• Pablo Lores Lareo (2° Química): HAL
• Miguel Quiroga Bóveda (2° Química): ROBERT
• Aránzazu Atanes Barciela (3° RR.LL.): CATHERINE
• Xandra Lorenzo Montes (2° Química): APUNTADORA

De esquerda a dereita: Manuel, Aránzazu, Pablo, Miguel Quiroga, Sandra, Marta, Miguel Mirás, Aroa, Carmen e Javier.

Participaron na creación dos decorados un grupo de estudantes de primeiro de Química. Tamén debemos resaltar a inestimable colaboración de Manuel López Iglesias na montaxe do decorado e a iluminación.

Representacións

Celebramos un total de 6 representacións. A obra presentouse en diferentes cidades de toda Galicia: Santiago de Compostela, Ourense, Porriño, Pontevedra e Vigo. Actuamos tanto en recintos universitarios como en locais pertencentes a asociacións culturais e veciñais. O cartel anunciando as funcións foi deseñado por Francisco Iglesias Sandomingo.

Patrocinio e financiación

Para financiar a actividade solicitamos e recibimos axudas de diversos organismos e institucións:

• Axuda correspondente as accións de comunicación e divulgación científica e tecnolóxica (Diverciencia) no marco do Programa de comunicación e sensibilización social (CCS) do Plan Galego de Investigación, Desenvolvemento e Innovación Tecnolóxica (Incite) para o ano 2008. Consellería de Innovación e Industria da Xunta de Galicia.
• Vicerreitoría de Extensión Cultural da Universidade de Vigo.
• Departamento de Matemáticas da Universidade de Vigo.
• Facultade de Químicas da Universidade de Vigo.
• Vicerreitoría de Cultura da Universidade de Santiago de Compostela.
• Facultade de Matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela no marco das celebracións do 50 aniversario da Licenciatura de Matemáticas da USC.
• Vicerreitoría do Campus de Ourense da Universidade de Vigo como parte da programación da Intercultural.

Difusión

• Faro de Vigo (20 de maio de 2008): «Enigma matemático sobre el escenario».
• DUVI Vigo (21 de maio de 2008): «Un grupo de estudantes estrea a adaptación da obra «Demostración” para achegar as matemáticas á sociedade».
• Atlántico diario. Suplemento Universitas (29 de maio de 2008): Entrevista con Carmen Quinteiro Sandomingo.
• DUVI Pontevedra (29 de maio de 2008): «Unha adaptación da obra «Demostración” achega as matemáticas á sociedade».
• Faro de Vigo (30 de maio de 2008): «Estudiantes de Químicas y Relacións Laborais ponen en escena la obra «Demostración»».
• La Voz de Galicia (30 de maio de 2008): «Teatro con Matemáticas».
• La Voz de Galicia (31 de maio de 2008): «Teatro con Matemáticas en Belas Artes».
• La Voz de Galicia (12 de novembro de 2008): «La Ciencia con chocolate, entra».
• DUVI Ourense (5 de novembro de 2008): «Teatro, cine e actuacións musicais encherán o campus na II Intercultural».
• Os actores participaron no programa «Efecto Nova» da cadea de radio Ondacero.
• Apareceron reseñas en varios periódicos gratuitos: 20 minutos, El Foro Metropolitano,… e no folleto Mais Apuntes.